Psychoterapia poznawczo – behawioralna jest najlepiej przebadanym podejściem
terapeutycznym. Jest również podejściem zalecanym z pierwszego wyboru przy
większości trudności psychicznych (np. depresja, zaburzenia lękowe – fobie, OCD, GAD;
PTSD, bulimia). Jej skuteczność została udowodniona w wielu badaniach, w których
nierzadko przewyższa skuteczność farmakologii.
Terapia poznawczo – behawioralna koncentruje się na teraźniejszości, sięga jednak do
przeszłości jako do źródła przekonań pacjenta. Rozumienie problemu według terapii
poznawczo – behawioralnej koncentruje się głownie na myślach i zachowaniu. Zakłada, że
emocje przeżywane przez pacjenta w konkretnej sytuacji są związane z jego myślami i
interpretacją danej sytuacji a te mają swoje źródło w przekonaniach pacjenta na temat
świata, ludzi i siebie. W zależności od rodzaju problemu praca skupia się na modyfikacji
myśli lub zachowań, tym samym wpływając na emocje i ich intensywność. Docelowo praca
terapeutyczna ma zmienić lub uelastycznić przekonania pacjenta.
W tym rodzaju terapii terapeuta jest aktywny, przedstawia modele działania, narzędzia do
pracy własnej, pozostawia jednak dużo przestrzeni dla pacjenta, żeby mógł wypełnić
narzędzia czy modele własną treścią. Jest to terapia zakładająca, że to pacjent jest
ekspertem od swojego życia, a terapeuta, dzięki dialogowi sokratejskiemu, może
zrozumieć pacjenta i mu pomóc.
W pracy poznawczo – behawioralnej stosuje się wiele technik pomagających pacjentowi
rozumieć i wpływać na swoje myśli czy zachowania a tym samym wpływać na emocje.
Stosuje się zapis myśli i emocji, dziennik emocji, dyskusję z myślami czy aktywizację
behawioralną, jak również eksperymenty, w których pacjent może sprawdzić na ile jego
przekonania są zgodne z rzeczywistością.
Techniki zebrane są w protokoły dostosowane do konkretnych problemów. Dzięki temu
terapia poznawczo – behawioralna ma jasną strukturę i jest łatwa do przebadania pod
kątem skuteczności, a co najważniejsze – odpowiada konkretnie na zgłaszany przez
pacjenta problem.
Jest to terapia opisywana jako krótkotrwała (zwykle trwa kilka miesięcy), długość procesu
zależy jednak od głębokości trudności zgłaszanych przez pacjenta, jego gotowości do
zmiany i aktywności.
CBT wśród terapeutów jest też czasem określany jako „terapia szyta na miarę”. Opierając się na podobnym rozumieniu problemu dzięki modelowi poznawczemu możemy opracować najskuteczniejsze metody działania, które terapeuci dobierają najlepiej jak potrafią do specyfiki i problemów danego pacjenta.
Terapeuta rozmawia 